Tutaj przeczytasz odpowiedzi na szczegółowe pytania z zakresu informacji publicznej - dzięki przykładom upewnisz się jak stosować prawo do informacji.
Część pierwsza - o co mogę pytać.
Czy powołując się na ustawę o dostępie do informacji publicznej, mogę uzyskać wiedzę o deklaracji podatkowej mojego sąsiada?
Nie, informacja pozostająca w posiadaniu władz publicznych a dotycząca spraw innych prywatnej jest informacją publiczną. Jednak jeżeli sąsiad nie jest osobą wykonującą funkcje publiczne, to jego deklaracja podatkowa nie może być ujawniona ze względu na przepisy ustawy o ochronie danych osobowych.
Czy mogę zobaczyć umowę dotyczącą remontu drogi w mojej miejscowości, która została podpisana między osobą prywatną, a urzędem gminy?
Tak, gdy w grę wchodzą pieniądze publiczne, to taka umowa jest jak najbardziej informacją publiczną. Należy jednak pamiętać, że niektóre elementy takiej umowy mogą pozostać nieujawnione, np. z uwagi na tajemnicę przedsiębiorcy.
Czy mogę uzyskać w trybie ustawy DIP informacje o wpływach budżetu gminy z tytułu podatku od psa?
Tak, zgodnie z ustawą gmina ma obowiązek udostępniać wszelkie informacje dotyczące jej majątku.
Czy mogę uzyskać informację o projektowanym akcie prawnym?
Tak, można uzyskać taką informację co najmniej na poziomie sformułowania podstawowych tez takiego aktu.
Czy mogę się dowiedzieć, jaka była opinia Ministra Pracy w toku konsultacji resortowych, dotyczących zmian w Kodeksie Pracy?
Tak, informację publiczną stanowi treść dokumentów wytworzonych przez organy władzy publicznej, treść wystąpień i ocen przez nie dokonywanych, niezależnie do jakiego podmiotu są one kierowane i jakiej sprawy dotyczą.
Czy informacją publiczną jest wniosek o prowadzenie sklepu nocnego na terenie gminy?
Sam wniosek, bez rozstrzygnięcia, będzie dokumentem prywatnym i jako taki nie ulega udostępnieniu. Dopiero po decyzji urzędu gminy, będzie elementem możliwych do ujawnienia informacji o sprawach publicznych.
Czy mogę w trybie ustawy DIP żądać informacji dotyczącej zasad przeprowadzania konkursu na stanowisko specjalisty ds. lokali komunalnych w moim mieście?
Tak, takie informacje dotyczą spraw publicznych i powinny zostać udostępnione.
Czy mogę w trybie ustawy DIP żądać informacji, dotyczących zasad przeprowadzania przetargu na pozbycie się nieruchomości, stanowiących majątek gminy?
Tak, taka informacja stanowi informację o sprawach publicznych i jako taka musi zostać udostępniona.
Czy mogę w trybie ustawy o DIP dowiedzieć się jaki jest pogląd wójta na zasadność podatku katastralnego?
Nie, informacja publiczna odnosi się tylko do faktów, nie zaś do sfery niezmaterializowanej w postaci poglądów czy zamierzeń podejmowania jakichkolwiek działań.
Część druga - kto może żadać udostępnienia i od kogo.
Czy każdy ma prawo dostępu do informacji publicznej?
Tak, każdy. Nie trzeba uzasadniać w jakim celu chcemy uzyskać informację publiczną i nikt nie może uzależniać udzielenia nam informacji od podania przez nas tych powodów. Każdy to nie tylko tzw. osoba fizyczna, ale również osoba prawna, czyli firma, stowarzyszenie, klub sportowy.
Kto udziela informacji publicznej?
Muszą jej udzielić władze publicznie, zarówno rządowe, jak i samorządowe. Ponadto są do tego zobowiązane wszelkie instytucje, które w swojej działalności wykorzystują pieniądze publiczne lub wykonują zadania publiczne.
Skąd mam wiedzieć kto dysponuje potrzebną mi informacją?
Trzeba to ustalić za każdym razem we własnym zakresie. Z reguły, można to ustalić na podstawie charakteru danej informacji. Jeżeli np. interesuje nas regulamin przetargu na zagospodarowanie placu należącego do miasta, to powinniśmy udać się do urzędu miejskiego.
Czy ustawa o dostępie do informacji publicznej dotyczy również szkół podstawowych, gimnazjów i uniwersytetów?
Tak, wszystkie szkoły publiczne mają obowiązek udzielania informacji publicznej.
Czy można żądać udostępnienia informacji publicznej od policji lub straży gminnej?
Tak, ustawę stosuje się również do tych służb. Oczywiście trzeba wziąć pod uwagę, że część interesujących nas informacji może zostać nieujawniona np. ze względu na bezpieczeństwo państwa.
Mieszkam w Krakowie, czy mogę żądać udostępnienia informacji publicznej znajdującej się w Gdańsku?
Tak, każdy, niezależnie od miejsca zamieszkania ma prawo do uzyskania informacji publicznej.
Czy mogę wystąpić z wnioskiem o udzielenie informacji publicznej jako członek zarządu stowarzyszenia?
Tak, każdy, czyli również członek zarządu stowarzyszenia, fundacji, czy innej organizacji społecznej, może wystąpić z takim wnioskiem. Możemy jednak zostać poproszeni o przedstawienie dowodu, że mamy prawo występować w imieniu danej organizacji.
Część trzecia - jak wnioskować o informację publiczną.
Co to jest wniosek o udostępnienie informacji publicznej?
Wniosek o udostępnienie informacji publicznej zawiera niektóre nasze dane osobowe (adekwatne do sytuacji tzn. umożliwiające przekazanie nam odpowiedzi w taki sposób, jaki wskażemy), opis jakiego typu informacji żądamy, a także w jakiej formie chcemy ją uzyskać – czy np. w formie wglądu do dokumentów, czy może ich kopii.
Czy muszę jakoś uzasadnić żądanie udostępnienia informacji publicznej?
Nie. Masz prawo żądać udzielenia informacji bez podawania jakichkolwiek powodów.
Czy zawsze muszę składać wniosek w formie pisemnej?
Nie, w przypadku informacji, które można uzyskać „od ręki” taka forma wniosku nie jest wymagana, jednakże zawsze lepiej jest złożyć wniosek w formie pisemnej.
Jakie dane osobowe powinienem/am ujawnić we wniosku?
Tylko takie, które umożliwią kontakt z Tobą w celu udostępnienia informacji publicznej. Należy pamiętać, iż w przypadku ograniczenia w dostępie do informacji publicznej w celu wydania decyzji o odmowie udostępnienia będą potrzebne dane do wydania decyzji, czyli adres do korespondencji i imię wraz z nazwiskiem.
Czy mogę wysłać wniosek o udostępnienie informacji publicznej przy użyciu poczty elektronicznej?
Tak, nie ma znaczenia czy wniosek złożony jest w formie elektornicznej, czy też pisemnie.
Czy mogę poprosić o udostępnienie informacji publicznej w formie np. pliku .jpg?
Tak, masz prawo prosić o udostępnienie informacji w formie fotokopii czy wersji elektronicznej. Instytucja może odmówić udzielenia informacji w wybranej przez Ciebie formie jedynie, jeżeli nie jest to możliwe z przyczyn technicznych. Jednak musi Cię powiadomić o możliwości udostępnienia w innej formie.
Ile czasu zajmuje uzyskania informacji publicznej?
Informacja publiczna musi być udzielona niezwłocznie, nie później niż do 14 dni od chwili złożenia wniosku. Z uzasadnionych względów ten termin może zostać przekroczony. W takiej sytuacji musimy zostać w ciągu 14 dni poinformowani o przyczynach opóźnienia i o nowym terminie udostępnienia informacji.
Co to znaczy, że muszę uzasadnić interes publiczny, żeby uzyskać informację przetworzoną?
Interes publiczny istnieje wówczas, gdy uzyskanie określonych informacji mogłoby mieć znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania państwa, np. w konsekwencji usprawniałoby działanie jego organów.
Czy muszę zawsze orientować się, czy informacja, której żądam jest informacją publiczną przetworzoną?
Nie, występując o udostępnienie informacji publicznej, na etapie składania wniosku, nie trzeba wiedzieć, czy żądana informacja ma charakter informacji publicznej przetworzonej, a zatem w momencie formułowania i kierowania wniosku nie trzeba wskazywać żadnych powodów, dla których spełnienie żądania będzie szczególnie istotne dla interesu publicznego.
Ile kosztuje udostępnienie informacji publicznej?
Absolutnie nic. Dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny. Mogą się jednak zdarzyć przypadki, kiedy musimy zapłacić, np. jeżeli żądamy przekazania nam dokumentów w większej liczbie kopii.
Otrzymałem/am wiadomość, że urząd, który ma mi udzielić informacji chce pobrać ode mnie opłatę. Dlaczego?
Ustawa DIP przewiduje tylko jeden przypadek, w którym instytucja udzielająca informacji może żądać dokonania przez wnioskującego opłaty. Dzieje się tak, kiedy należy ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem i formą udzielenia informacji. Dotyczy to np. sytuacji, w której żądamy dostarczenia nam informacji na płycie cd/dvd.
Jeżeli we wniosku nie zawarliśmy zgody na pobranie opłaty, w ciągu 14 dni od jego złożenia zostaniemy powiadomieni o konieczności poniesienia kosztów. Dopiero po wyrażeniu przez nas zgody i upływie kolejnych 14 dni zostanie nam udzielona informacja. Jednak nie można uzależnić poniesienia opłaty od wcześniejszego dokonania opłaty.
Część czwarta - ograniczenia w dostępie do informacji publicznej.
Kiedy można ograniczyć prawo dostępu do informacji?
Ograniczenie musi być wyraźnie określone przepisami prawa, np wynikać może z ochrony informacji niejawnych, ochrony innych tajemnic ustawowo chronionych, a także ochrony prywatności osoby fizycznej czy tajemnicy przedsiębiorcy.
W jakiej formie powinna być zawarta odpowiedź odmawiająca dostępu do informacji publicznej?
Powinna być zawarta w formie decyzji administracyjnej.
Część piąta - bezczynność.
Czy można skarżyć się jak nie ma żadnej reakcji na wniosek?
Tak, w tym przypadku przysługuje skarga do WSA na bezczynność.
Otrzymałem odpowiedź, że informacja, której żądam nie jest informacją publiczną, jak mam się odwołać?
Jeżeli nie uzyskaliśmy informacji, ponieważ np. według urzędnika nie stanowi ona informacji publicznej, to takie rozstrzygnięcie nie następuje w formie decyzji administracyjnej. W takim przypadku składamy skargę na bezczynność do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (więcej w interenetowym kursie).