To jest archiwum! Aktualna strona znajduje się pod adresem: www.informacjapubliczna.org

Dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny, z zastrzeżeniem art. 15 (art. 7 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej). Jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, o którym mowa w art. 10 ust. 1, podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. (art. 15 ust. 1 ustawy).

Stanowisko prawne wyrażone przez sądy i w literaturze w kwestii opłat za kserokopie dokumentów nie jest jednomyślne. W zdecydowanej większości wyrażany jest pogląd, że kserokopie powinny być bezpłatne (Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach IV Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 21 września 2010 r., sygn. akt IV Ca 437/10 - zeskanowany obraz wyroku do pliku pdf), ale są też zdania, że można pobierać opłatę odpowiadającą rzeczywistym kosztom sporządzenia kserokopii (bez kosztów robocizny i zysku).

Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 listopada 2010 r., sygn. akt I OSK 950/10, wskazał, czym jest „opłata”:

Zwrócić w tym miejscu wypada na utrwalone orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, odnoszące się do charakteru prawnego przewidzianych różnego rodzaju przepisami prawa opłat. W uzasadnieniu wyroku z dnia 17 stycznia 2006 r., sygn. 6/06 Trybunał wskazał, że "opłata charakteryzuje się cechami podobnymi do podatku, z tym że w przeciwieństwie do podatków, jest świadczeniem ekwiwalentnym. W literaturze przedmiotu (zob. B. Brzeziński, Prawo podatkowe - zarys wykładu, Toruń 1995, s. 20) wskazano, że opłata, podobnie jak podatek, jest świadczeniem pieniężnym, ogólnym, bezzwrotnym, przymusowym; cechą charakterystyczną odróżniającą opłatę od podatku jest jednak jej odpłatność (podatek jest świadczeniem nieodpłatnym), tzn. że w zamian za opłatę podmiot ją uiszczający ma prawo żądać usługi, towaru lub działania ze strony organu publicznego. Opłaty pobierane są bowiem w związku z wyraźnie wskazanymi usługami i czynnościami organów państwowych lub samorządowych, dokonywanymi w interesie konkretnych podmiotów. Stanowią zatem swoistą zapłatę za uzyskanie zindywidualizowanego świadczenia oferowanego przez podmiot prawa publicznego. W klasycznej postaci opłaty odznaczają się pełną ekwiwalentnością. Oznacza to, że wartość świadczenia administracyjnego odpowiada wysokości pobranej opłaty, co odróżnia je od podatków i innych danin publicznych. Opłaty publiczne pobierane są zawsze w związku z określonym, konkretnym działaniem organów państwa (samorządu terytorialnego). Jeżeli opłata pobierana jest w wysokości usługi - może zawierać pewne cechy ceny, jeżeli zaś jest świadczeniem pobieranym w wysokości znacznie wyższej niż wartość faktycznie świadczonej usługi - nabywa cechy podatku". Podobnie wywiedziono w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 września 2004 r., sygn. K 2/03 (OTK ZU nr 8/A/2004, poz. 83).

Minister Sprawiedliwości wysokość opłat za udostępnienie informacji publicznej określił Zarządzeniem Nr 61/05/DO z dnia 1 września 2005 r. w sprawie udostępniania informacji publicznej w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Nie jest trafne stanowisko, iż do ustalenia kosztów, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, może dojść w trybie zarządzenia podmiotu zobowiązanego do udostępnienia informacji publicznej. Na brak takiej możliwości wskazuje zarówno orzecznictwo, jak i literatura. Porównaj Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 14 maja 2009 r., sygn. akt II SA/Op 114/09, opubl. Lex 514977, gdzie między innymi stwierdzono: Art. 15 ust. 1 ustawy z 2001 r. o dostępie do informacji publicznej nie specyfikuje konkretnych przypadków w jakich dochodzi do ustalenia odpłatności za udostępnienie informacji publicznej, wiążąc tę odpłatność wyłącznie z faktem poniesienia dodatkowych kosztów związanych ze spełnieniem żądania określonego we wniosku co do sposobu udostępnienia informacji publicznej, czy też z koniecznością przekształcenia informacji w formą wskazaną w określonym wniosku. Nie ma tu miejsca na tworzenie samodzielnych regulacji (cenników), przesądzających niejako z "góry" wysokość opłaty za udostępnienie informacji publicznej. (zob. uzasadnienie wyżej przywołanego wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach).

Minister Sprawiedliwości jest odmiennego zdania, gdyż wydał zarządzenie z cennikiem, i pomimo ogromnej krytyki tej decyzji, swojego zdania nie zmienił.

Jak wskazano powyżej, podmiot zobowiązany może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej wyłącznie rzeczywistym dodatkowym kosztom udostępnienia informacji publicznej (bez kosztów robocizny i zysku).

W tych okolicznościach do Ministra Sprawiedliwości w dniu 27 grudnia 2010 r. został złożony wniosek o udostępnienie informacji publicznej, o treści:

Minister Sprawiedliwości Zarządzeniem Nr 61/05/DO z dnia 1 września 2005 r. w sprawie udostępniania informacji publicznej w Ministerstwie Sprawiedliwości, przepisem § 15 ust. 2 ustalił wysokość opłat w następującej kwocie:
-    za sporządzenie kopii dokumentu lub wydruku komputerowego czarno-białego: 1,00 zł za stronę,
-    za sporządzenie kopii dokumentu lub wydruku komputerowego kolorowego: 2,00 zł za stronę,
-    za zapis informacji na dyskietce lub dysku CD - 3,00 zł za sztukę,
-    za zapis informacji na dysku DVD - 6,00 zł za sztukę.
Minister Sprawiedliwości przywołanym zarządzeniem określił rzeczywiste dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku.

Mając powyższe na względzie wnoszę o odpowiedź na następujące pytania:

1. Papieru, kserokopiarek i drukarek komputerowych jakich firm (typów, modeli) i gdzie zakupionych, używa Minister Sprawiedliwości do udostępniania informacji publicznej, które generują rzeczywisty koszt sporządzenia kopii dokumentu lub wydruku komputerowego czarno-białego w wysokości 1,00 zł za stronę, a kolorowego w wysokości 2,00 zł za stronę?
2. Dyskietek i dysków CD jakich firm (typów, modeli) i gdzie zakupionych, używa Minister Sprawiedliwości do udostępniania informacji publicznej, które generują rzeczywisty dodatkowy koszt udostępnienia informacji na dyskietce i dysku CD w wysokości 3,00 zł za sztukę?
3. Dysków DVD jakich firm (typów, modeli) i gdzie zakupionych, używa Minister Sprawiedliwości do udostępniania informacji publicznej, które generują rzeczywisty dodatkowy koszt udostępnienia informacji na dysku DVD w wysokości 6,00 zł za sztukę?
Odpowiedzi na pytania proszę przedstawić w sposób jednoznaczny i wyczerpujący.

Pismem z dnia 10 stycznia 2011 r., znak BM-VI-061-19/11/2, Minister Sprawiedliwości udzielił następującej informacji publicznej:

W odpowiedzi na Pana wniosek z dnia 27 grudnia 2010 r., uprzejmie przedstawiam informację o materiałach biurowych i sprzęcie komputerowym, używanych w Ministerstwie Sprawiedliwości:

1.    papier kserograficzny - Modni Maestro Extra, Papier biały klasa A; Format: A-4 (210 x 297 mm); Gramatura: 80+/-3 g/m2; Grubość: nie mniej niż 104 µm; Białość CIE: nie mniej niż 165; Jasność UV: nie mniej niż 111; Nieprzezroczystość ISO 2471: nie mniej niż 92,5%; Szorstkość wg Bendtsena: nie więcej niż 190 ml/min lub 190 cm3/min; Sztywność: MD 125 mN, CD 58 mN; Wilgotność bezwzględna: 4,0 – 5,4%; Bielenie metodą: ECF; Papier wyprodukowany wielowarstwową technologią, zgodnie z normami: ISO 14001, 9706 lub równoważnymi (zamówienie publiczne nr BDG-III-3824-5/10)
urządzenia wielofunkcyjne (kserokopiarki) i drukarki komputerowe - HP LJ 2015 DN (zamówienie publiczne nr BDG-III-3820-29/07), HP LJ 2727 nf, Kyocera Mita KM 3050, Lexmark x644e, Oki B4545, HP LJ 5550 DN (zamówienie publiczne nr BDG-III-3820-26/08), HP LJ 2727 nf, HP LJ 2015 dn, Lexmark T642 dtn, Rex Rotary C7528N, Lexmark X644E (zamówienie publiczne nr BGD-III-3820-1/08),  Lexmark T654  dn   (zamówienie publiczne  nr  BDG-III-3820-21/09), Lexmark T654 dn (zamówienie publiczne nr BDG-III-3820-26/09), HP LJ 4515 (zamówienie publiczne nr BDG-III-3820-29/10);
2.    dyskietki i dyski CD - TDK, Verbatim, Dyski Esperanza, XDISC, EMTEC (zamówienie publiczne nr BDG-III-3820-25/08);
3.    dyski DVD - Dyski Esperanta, XDISC, TDK, Verbatim (zamówienie publiczne nr BDG-III-3820-25/08).

Wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczył wymienienia materiałów i urządzeń biurowych, które generują rzeczywiste dodatkowe koszty udostępnienia informacji. Minister Sprawiedliwości w sposób jednoznaczny przyznał, że w ministerstwie koszt zakupu dyskietki i dysku CD wynosi 3,00 zł za sztukę, a dysku DVD 6,00 zł za sztukę, a zakupione urządzenia wielofunkcyjne (kserokopiarki) i drukarki komputerowe oraz papier kserograficzny do nich generują rzeczywisty koszt kopii dokumentu lub wydruku komputerowego czarno-białego w wysokości 1,00 zł za sztukę, a kolorowego 2,00 zł za sztukę (bez kosztów robocizny i zysku).

Dyskietki obecnie są używane w niewielkich ilościach, dlatego też ich oferta handlowa jest ograniczona popytem. Ich cena kształtuje się na poziomie około 1,10 zł za sztukę.
Dyski CD, zakupionych przez Ministerstwo Sprawiedliwości producentów, można bez problemu kupić w cenie poniżej 50 gr za sztukę. Zaś dyski DVD dostępne są na rynku w cenie nawet poniżej 70 gr. Wykonanie czarno-białej kserokopii jednej strony w punkcie usługowym kosztuje około 9 gr (z kosztami robocizny i zyskiem).

W tych okolicznościach pozostaje tylko zadać pytanie, skąd się wzięła tak ogromna różnica w cenach? Może wyjaśni to kiedyś Najwyższa Izba Kontroli i prokuratura.

_______________

Polecamy również: Opłaty za udostępnienie informacji publicznej