To jest archiwum! Aktualna strona znajduje się pod adresem: www.informacjapubliczna.org

logo Pozarządowego Centrum Dostępu do Informacji Publicznej
Newsletter
Wydarzenia
poprzednimarzec 2024następny
PWŚCzPtSN
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031 
Komentarze
| 12-11-2016 18:17
| 12-11-2016 18:14
| 04-04-2016 14:44

26.09.2012
A- A+
Ograniczenia prawa do ochrony prywatności

Zgodnie z art. 5 ust 2 u.d.i.p. prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej. Tym samym ustawodawca zdecydował się na zhierarchizowanie dwóch prawnie chronionych wartości: prywatności osoby fizycznej i wolności pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, dając prawu do ochrony prywatności pierwszeństwo przed prawem dostępu do informacji publicznej. Bezpośrednią konsekwencją tego faktu jest to, że informacje dotyczące sfery prywatności jednostki znajdujące się w posiadaniu administracji nie tracą swojego prywatnego charakteru, a w związku z tym nie mogą być udostępnione. Prawo do ochrony prywatności, na gruncie u.d.i.p., nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Może ono zostać wyłączone w dwóch przypadkach. Po pierwsze wówczas, gdy sam zainteresowany (osoba której prywatności dokument dotyczy) zrezygnuje z przysługującego mu prawa do ochrony. Drugi przypadek, kiedy prawo do ochrony prywatności podlega ograniczeniu dotyczy informacji o osobie pełniącej funkcję publiczną, mającej związek z pełnieniem takiej funkcji w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji.

Ograniczenia prawa do ochrony prywatności

W pierwszym z ww. przypadków udostępnienie informacji musi zostać poprzedzone wyrażeniem zgody przez zainteresowanego. Ustawa nie określa formy rezygnacji z prawa do prywatności ani momentu właściwego do jej dokonania. Wydaje się jednak, że rezygnacja powinna przybrać formę pisemną, co zapobiegnie ewentualnym sporom między udostępniającym, a osobą która początkowo wyraża zgodę na udostępnienie, a już po udostępnieniu zmienia zdanie i podejmuje kroki mające na celu cofnięcie wcześniej udzielonej zgody.

Rezygnacja z prawa do prywatności powinna nastąpić przed udostępnieniem informacji. Cofnięcie rezygnacji będzie dopuszczalne jedynie do momentu udostępnienia. Jeśli natomiast cofnięcie nastąpiłoby po tej chwili to mogłoby być skuteczne tylko w stosunku do przyszłych wniosków o udostępnienie informacji dotyczących sfery prywatności zainteresowanego (oczywiście pod warunkiem, że zainteresowany sformułuje cofnięcie rezygnacji w sposób niebudzący wątpliwości co do jego intencji). Zainteresowany nie może obarczać udostępniającego odpowiedzialnością za skutki udostępnienia informacji, jeśli wyraził na to zgodę dokonując rezygnacji z przysługującego mu prawa do prywatności (właśnie z uwagi na potencjalne ryzyko wystąpienia takiej sytuacji udostępniający powinien zabiegać o uzyskanie rezygnacji na piśmie).

Konkretny dokument zawierający informacje dotyczące sfery prywatności jednostki może zostać udostępniony bez zgody tej jednostki jedynie po jego „odpersonalizowaniu”, oczywiście o ile w wyniku tego zabiegu dokument nie utraci waloru informacyjnego (por. E. Jarzęcka-Siwik, Dostęp do informacji publicznej (Uwagi krytyczne), Kontrola Państwowa, 2002 r., Nr 1, s. 35).

Prawo do ochrony prywatności podlega ograniczeniu także w przypadku informacji o osobie pełniącej funkcję publiczną, mającej związek z pełnieniem takiej funkcji w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji. Wprawdzie prawo do ochrony prywatności przysługuje każdemu (tj. każdej osobie fizycznej), niemniej jednak na gruncie przepisów o dostępie do informacji publicznej nie każdemu przysługuje w tym samym zakresie. W doktrynie akcentuje się, że uznanie przez ustawodawcę konstytucyjnego prawa do ochrony prywatności przysługującego każdemu, nie oznacza, że różnicowanie sytuacji prawnej niektórych osób jest zakazane. W orzecznictwie konstytucyjnym przyjmuje się, że z zasady równości wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa, który znajduje zastosowanie w obrębie określonej klasy (kategorii). Innymi słowy podmioty charakteryzujące się daną cechą relewantną winny być traktowane równo, według jednakowej miary, bez zróżnicowań dyskryminujących czy faworyzujących. Równych należy traktować równo, a podobnych podobnie (por. wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 20 maja 2008 roku, SK 9/07, Dz. U. z 2008 r., Nr 93, poz. 597 oraz z dnia 28 maja 2002 r., sygn. P 10/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 35). Różnicowanie prawa do ochrony prywatności, na gruncie u.d.i.p. jest jednak dopuszczalne. Po pierwsze dlatego, że sam ustrojodawca dopuścił możliwość ograniczenia praw i wolności na zasadach określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji, a po drugie dlatego, że osoby pełniące funkcje publiczne zostały wyróżnione ze względu na istnienie relewantnej cechy pozwalającej na zakwalifikowanie danej osoby do tej grupy – cechą tą jest pełnienie funkcji publicznej.

W literaturze przedmiotu podkreśla się, że wadą przepisów u.d.i.p. jest brak spójnej koncepcji dotyczącej zakresu ewentualnych ograniczeń prawa do ochrony prywatności osób pełniących funkcje publiczne. Nie istnieją właściwie żadne gwarancje prawne chroniące te osoby przed zbyt daleko idącą ingerencją w sferę ich prywatności (zob. M. Laskowska, Prawo do informacji o działalności osób pełniących funkcje publiczne a ich prawo do ochrony prawnej życia prywatnego.

Refleksje na tle orzecznictwa TK [w:] Obywatelskie prawo do informacji, red. T. Gardocka, Warszawa 2008, s. 87). Niewątpliwie sfera życia intymnego osób pełniących funkcje publiczne (a więc dane dotyczące faktów szczególnie drażliwych dotyczących jednostki, które często nie są przez nią ujawniane nawet osobom najbliższym) objęta jest ochroną w pełnej postaci (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2005 roku, II SA/Wa 1009/05, LEX nr 188310). Ograniczenia prawa do ochrony prywatności dotyczą wyłącznie sfery życia prywatnego. Problem stanowi jedynie zakres informacji prywatnych podlegających udostępnieniu. Ustawodawca wskazuje że chodzi o informacje mające związek z pełnieniem funkcji publicznej w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji. W tym kontekście należy przywołać pogląd G. Sibigi, który przekonuje, że informacjami mającymi związek z pełnieniem funkcji publicznych są: dane kontaktowe, informacje na temat spełnienia warunków powierzenia funkcji, jeśli warunki takie zostały określone w przepisach (np. staż, obywatelstwo, wykształcenie), informacje o warunkach sprawowania funkcji publicznej (np. zakres kompetencji, charakter stosunku pracy, wynagrodzenie), informacje o samym wykonywaniu funkcji (w tym o podejmowanych rozstrzygnięciach), informacje, które z mocy ustaw szczególnych udostępniane są w trybie określonym w ustawie o dostępie do informacji publicznej, np. oświadczenia majątkowe osób sprawujących funkcje publiczne w samorządzie terytorialnym (G. Sibiga, Dostęp do informacji publicznej a prawa do prywatności jednostki i ochrony jej danych osobowych, Samorząd Terytorialny, 2003 r., Nr 11, s. 8-9). W odniesieniu do tych informacji, prawo do ochrony prywatności osób pełniących funkcje publiczne podlega wyłączeniu. Udostępniający nie może uzależniać ich udostępnienia od uprzedniego uzyskania zgody osoby pełniącej funkcję publiczną, której te informacje dotyczą. Pozostałe informacje dotyczące sfery prywatności jednostki będącej osobą pełniącą funkcję publiczną będą mogły być udostępnione jedynie w sytuacji, gdy jednostka ta zrezygnuje z przysługującego jej prawa do ochrony prywatności.

Michał Ulasiewicz
Wydrukuj skomentuj

CC | Sieć Obywatelska - Watchdog Polska, ul. Ursynowska 22/2, 02-605 Warszawa, +48 22 844 73 55, dip@lgo.pl | CMS: e-ppi.pl | Wygląd strony: Agencja BO TAK!
Inne nasze programy:    fundusze sołeckie watchdog